Γιατί πολλές φορές τρώμε χωρίς να πεινάμε ή δεν μπορούμε να σταματήσουμε να τρώμε ενώ έχουμε χορτάσει;
Τι φταίει;
Η πείνα μας όπως και ο κορεσμός δηλαδή η αίσθηση ότι έχουμε χορτάσει, προκύπτουν από πολλές και διαφορετικές λειτουργίες στο σώμα. Η αίσθηση της πείνας λοιπόν μπορεί να ξεκινήσει από μία μυρωδιά που έρχεται από το γειτονικό σπίτι όπου μαγειρεύουν είτε να ξεκινήσει από οπτικά ερεθίσματα όπως όταν βλέπουμε το αγαπημένο μας φαγητό.
Ταυτόχρονα όμως μπορούν και άλλοι παράγοντες να επηρεάσουν τη θέλησή μας για φαγητό όπως για παράδειγμα τρώμε επειδή είναι η ώρα του φαγητού ή επειδή βλέπουμε τους άλλους να τρώνε.
Ειδικά όσα άτομα έχουν μακροχρόνιες εμπειρίες από δίαιτες όπου ο προσδιορισμός του πότε θα πρέπει να φάνε πραγματοποιείται από εξωτερικούς παράγοντες καταλήγουν να αδυνατούν να αναγνωρίσουν τα σημάδια πείνας κορεσμού και καταλήγουν να χρειάζονται συνεχώς κάποιο διαιτολόγιο ώστε να νιώσουν ότι έχουν τον έλεγχο γύρω από το φαγητό.
Πολλές φορές οι εμπειρίες μας, τα πρότυπα με τα οποία μεγαλώσαμε από παιδιά μπορούν να διαμορφώσουν τις διατροφικές μας συμπεριφορές.
Μπορούμε λοιπόν να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το φαγητό και να εκπαιδευτούμε σιγά σιγά να ακούμε τα σημάδια της πείνας και του κορεσμού στο σώμα.
Πολύ χρήσιμο είναι να σκεφτούμε το παράδειγμα ενός αυτοκινήτου. Φέρνουμε στο μυαλό μας το δείκτη στο κοντέρ που δείχνει τα καύσιμα στο αυτοκίνητο ανεστραμμένο.
Ξεκινάει δηλαδή από το άδειο ρεζερβουάρ και καταλήγει στο γεμάτο. Όταν το αυτοκίνητο είναι άδειο μουγκρίζει και δεν λειτουργεί. Αντίστοιχα το σώμα αντιδρά με αδυναμία, ζάλη, λιποθυμία σε ακραίες καταστάσεις.
Το άλλο άκρο αντιστοιχεί όταν είναι γεμάτο και έχει «φουλάρει» κάτι που αντίστοιχα αποτελεί δυσάρεστη κατάσταση όπου συνήθως νιώθουμε άρρωστοι, υπνηλία ίσως και τάση για εμετό.
Ένας εύκολος τρόπος είναι να βαθμολογήσουμε την πείνα και τον κορεσμό σ’ ένα τετράδιο πριν και μετά από κάθε γεύμα.
Υπάρχουν κάποιες σημαντικές διαφορές ανάμεσα σε συναισθηματική πείνα και πραγματική (σωματική) όπως έχει γράψει στο βιβλίο «Γυρίζω σελίδα.. στη διατροφή» η Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, και μπορούν να μας βοηθήσουν να τις ξεχωρίσουμε:
|
Πραγματική πείνα |
Συναισθηματική πείνα |
|
Έρχεται σταδιακά . |
Έρχεται ξαφνικά. |
|
Έρχεται αφού περάσουν κάποιες ώρες από το τελευταίο γεύμα. |
Έρχεται ανεξάρτητα από το πότε φάγαμε τελευταία φορά. |
|
Αφορά όλα τα φαγητά. |
Είναι πολύ επιλεκτική. |
|
Οδηγεί σε συναισθήματα ικανοποίησης. |
Οδηγεί σε συναισθήματα ενοχών. |
|
Σωματικά οδηγεί σε αίσθηση πληρότητας. |
Σωματικά προκαλεί δυσφορία. |
|
Σταματάει όταν χορτάσουμε. |
Δεν έχει σχέση με το αν νιώθουμε χορτάτοι. |
Στη συναισθηματική πείνα το άτομο καταφεύγει στο φαγητό όχι επειδή πεινάει πραγματικά αλλά για να αντιμετωπίσει μία άλλη κατάσταση (π.χ βαρεμάρα ,θλίψη, θυμό κ.ά). Είναι πολύ σημαντικό εκείνη τη στιγμή να αναρωτηθούμε τους λόγους που συμβαίνει αυτό, να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα μας και να τα εκφράσουμε.
Τέλος, ακόμη και αν κάποια στιγμή καταναλώσουμε φαγητό χωρίς πραγματική πείνα είναι σημαντικό να μην πέσουμε στην παγίδα να κατηγορήσουμε τον εαυτό μας και να κατακλυστούμε από ενοχές. Ας συγχωρήσουμε τον εαυτό μας και ας μάθουμε από τα «λάθη» μας.
